مالک محصول
تیم‌های چابک اصولا منعطف و پاسخ‌گو هستند و این وظیفه‌ی مالک محصول است که مطمئن شود آن‌ها بیشترین ارزش ممکن را ارائه می‌دهند. مالک محصول، به‌عنوان یکی از نقش‌های توسعه‌دهنده‌ی اسکرام، کسب‌وکار و جامعه‌ی کاربران را تعریف می‌کند و مسئولیت همکاری با گروه کاربران را نیز به عهده دارد. او براساس این روابط تصمیم می‌گیرد که محصول نهایی باید از چه ویژگی‌هایی برخوردار باشد. بنابراین، مالک محصول و تیم توسعه باید کاملا به یکدیگر اعتماد داشته باشند.
نقش مالک محصول
مالک محصول فردی است که تصمیم می‌گیرد محصول باید چه ویژگی‌های و قابلیت‌هایی داشته باشد و این ویژگی‌ها و قابلیت‌ها چه ترتیب و اولویتی دارند. همچنین، باید چشم‌انداز روشنی درباره‌ی محصول به تیم انتقال دهد.
مالک محصول مسئولیت کامل موفقیت راه‌حل یا راهکار توسعه را برعهده دارد. مهم نیست تمرکز تیم روی محصول خارجی باشد یا برنامه‌ی داخلی. به‌هرحال، مالک محصول باید بررسی کند حداکثر کار ممکن اجرا می‌شود یا خیر. او برای مطمئن‌شدن از اینکه همه‌ی گزینه‌های الزامی ساخته شده‌اند، با اسکرام‌مستر و تیم توسعه همکاری می‌کند.
مالک محصول مسئول مدیریت بک‌لاگ محصول است:
- آیتم‌های بک‌لاگ محصول را ذکر می‌کند.
- به‌منظور دستیابی به مأموریت یا اهداف پروژه، ترتیب آیتم‌های بک‌لاگ محصول را مشخص می‌کند.
- پیشرفت ارزش کار تیم توسعه را زیرنظر دارد.
- مطمئن می‌شود بک‌لاگ محصول برای همه‌ی اعضا شفاف و روشن است و تکالیف آتی را برای تیم توسعه تعریف می‌کند.
- مطمئن می‌شود اعضای تیم آیتم‌های بک‌لاگ محصول را در حدانتظار درک کرده‌اند.
مالک محصول فقط یک نفر است نه یک گروه. بنابراین، هرکسی که خواستار تغییراتی در اولویت آیتم‌های بک‌لاگ محصول است، باید به مالک محصول مراجعه کند. PO فقط زمانی موفق خواهد بود که کل سازمان به تصمیماتش درباره‌ی محتوا و ترتیب بک‌لاگ محصول احترام بگذارند.
مسئولیت‌های مالک محصول
۱. مدیریت اقتصاد
مالک محصول باید از کارآمدبودن تصمیمات اقتصادی در سه زمینه مطمئن شود: تحویل یا عرضه‌ی محصول و اسپرینت و سطوح بک‌لاگ محصول.
۲. تنظیم بک‌لاگ محصول
تنظیم بک‌لاگ به‌معنی ایجاد و اصلاح و تخمین و اولویت‌بندی آیتم‌های بک‌لاگ محصول است. البته، مالک محصول شخصا همه‌ی کارهای تنظیم و مراقبت از بک‌لاگ محصول را انجام نمی‌دهد. برای مثال، ممکن است او تمام آیتم‌های بک‌لاگ محصول را ننویسد و دیگران در این کار با او همکاری کنند. به‌علاوه، PO آیتم‌های بک‌لاگ را برآورد نمی‌کند (تیم توسعه این کار را انجام می‌دهد)؛ اما در زمان برآورد، به‌منظور پاسخ به پرسش‌ها و شفاف‌سازی امور، کنار تیم حضور دارد. درنهایت، مالک محصول باید تأیید کند که همه‌ی فعالیت‌های مرتبط به بک‌لاگ جریان ارائه‌ی ارزش را بهبود می‌دهند.
۳. شرکت در برنامه‌ریزی
مالک محصول یکی از افراد مهمی است که در جلسات برنامه‌ریزی پورتفولیو، محصول، Release و اسپرینت حضور دارد. در طول جلسه‌ی برنامه‌ریزی پورتفولیو، مالک محصول با ذی‌نفعان داخلی (شاید کمیته‌ی تصویب یا هیئت‌مدیره) کار می‌کند تا محصول به‌‌درستی در فهرست پورتفولیو قرار بگیرد. در همین جلسه، وی زمان شروع و پایان توسعه محصول را تعیین می‌کند.
طی برنامه‌ریزی محصول، PO با ذی‌نفعان صحبت و همکاری می‌کند تا تصویر آتی محصول روشن شود. سپس در طول برنامه‌ریزی Release، مالک محصول با ذی‌نفعان و تیم کار می‌کند تا محتوای Release بعدی را تعریف کند. در جلسه‌ی برنامه‌ریزی اسپرینت، او با تیم توسعه هم‌فکری می‌کند تا اهداف اسپرینت تعریف شود. همان‌طورکه قبلا گفتیم، در این جلسه PO ورودی ارزشمندی دراختیار تیم توسعه می‌گذارد تا تیم مجموعه‌ای از آیتم‌های بک‌لاگ محصول را انتخاب کند که در پایان اسپرینت، به‌طور واقع‌بینانه تحویل‌دادنی هستند.
۴. همکاری با تیم توسعه
مالک محصول باید در فواصل منظم از نزدیک با تیم توسعه همکاری کند. مالک محصول نقشی فعال، تعاملی، متعهد و تمام‌وقت است. بسیاری از سازمان‌هایی که به‌تازگی چهارچوب اسکرام را تصویب کرده‌اند، به تعامل صحیح مدیر محصول و تیم توسعه توجهی نمی‌کنند؛ به‌همین‌دلیل، شکست می‌خورند. آن‌ها بازخوردهای ضروری را به‌تأخیر می‌اندازند و زمانی‌که PO انتقادی می‌کند، ارزش آن را دستِ‌کم می‌گیرند.
۵. همکاری با ذی‌نفعان
مالک محصول درحقیقت صدای جامعه‌ی ذی‌نفعان داخلی و خارجی است. مالک سیستم کسب‌وکار و مدیر ارشد و مدیر برنامه، برخی از ذی‌نفعان داخلی هستند. درمقابل، مشتریان، شرکا، کاربران و رگولاتوری‌ها، ذی‌نفعان خارجی محسوب می‌شوند. مدیر محصول باید با همه‌ی این جامعه از نزدیک همکاری کند تا ورودی ارزشمندی جمع‌آوری و چشم‌انداز روشنی برای هدایت تیم توسعه فراهم کند. چنانکه می‌بینیم، حجم کاری مالک محصول بسیار سنگین است. اگر PO حس کند به‌تنهایی از عهده‌ی همه‌ی این کارها نمی‌آید، شاید از دیگران بخواهد در این مسئولیت‌ها او را یاری کنند.
سایر مسئولیت‌های مدیر محصول
- شرح چشم‌انداز برای تیم و رهبری تیم
- اولویت‌بندی کارها براساس ارزش‌های کسب‌وکار
- مذاکره با تیم
- مقاومت دربرابر وسوسه‌ی مدیریت میکرو
- تشویق روحیه‌ی جنگنده‌ی تیم
- شهامت کافی برای تصمیم‌گیری‌ها
خصوصیات و مهارت‌های ضروری مالک محصول
- خشنود نگه‌داشتن مشتریان
- داستان‌سرایی
- واسطه‌ی انتقال دانش و اطلاعات
- حل‌وفصل اختلافات
نقش مالک محصول به‌عنوان رهبر تیم
هر مالک محصول قدرتمند از مهارت‌های رهبری نیز برخوردار است. او تیم را به‌طور مؤثر اداره می‌کند و اهمیت پیشرفت و توسعه و رشد تیم را نادیده نمی‌گیرد. مهارت‌های رهبری مهم مالک محصول عبارت‌اند از:
درک تیم
مالک محصول وظیفه دارد ظرفیت تیم را درک کند؛ یعنی باید به نکات زیر پی ببرد:
- سرعت متوسط تیم در طول چندین اسپرینت چقدر است؟
- چه افرادی قوی‌ترین اعضای تیم هستند؟
- رهبران فنی و فکر تیم چه کسانی هستند؟
- چه افرادی ضعیف‌ترین اعضای تیم محسوب می‌شوند و در چه زمینه‌هایی (ازلحاظ فنی یا مهارت‌های دیگر)؟
- از دیدگاه مهارت‌های تکمیلی، قوت‌ها و ضعف‌های تیم چیست؟
- اعضای تیم چه کارهایی «دوست دارند» انجام دهند و چه کارهایی «دوست ندارند»؟
- چه چیزی به تک‌تک اعضا و کل تیم انگیزه می‌دهد؟
تشویق شفافیت
شفافیت اسکرام ایجاب می‌کند که مدیر محصول فعالیت‌های تیم خود را در طول رویدادهای پروژه، با ذی‌نفعان به‌اشتراک بگذارد. البته برخلاف سازمان‌های سنّتی، مدیر محصول گزارش کارمندان را به‌طور رسمی به هیئت‌مدیره ارائه نمی‌دهد. درمقابل، او با اعضای تیم معاشرت و گفت‌وگو می‌کند. به‌عنوان مثال:
- از تیم می‌خواهد حوزه‌ی کار خود را مرور کند و نگاهی به فهرست کارهای عقب‌مانده و برنامه‌ها و چارت‌های نزولی بیندازد.
- اعضای تیم را دعوت می‌کند تا با حضور در جلسات ایستاده‌ی روزانه، درباره‌ی وضعیت فعلی و تلاش‌ها و پیشرفته‌ای تیم صحبت کنند.
- اعضای تیم را به جلسات برنامه‌ریزی و تنظیم و تخمین بک‌لاگ محصول دعوت می‌کند.
- مطمئن می‌شود اعضای تیم در بررسی اسپرینت حضور دارند.
مالک محصول باید طرفدار و مدافع تیم باشد و این ویژگی راحت حاصل نمی‌شود. او باید تلاش کند اعضای تیم را بهتر بشناسد و آن‌ها را درک و با رشد شخصی، به تیم اعتماد کند.