انواع موتور های الکتریکی - موتور های DC

انواع موتور ها

موتور های الکتریکی بطور کلی به سه دسته ی زیر تقسیم بندی می شوند که در شکل زیر قابل مشاهده هستند.

موتور های DC

اساس کارموتورهای DC

سیم پیچ استاتور موتور های DC توسط یک منبع خارجی تغذیه می شوند. در نتیجه در آن جریان جاری شده و یک میدان یکنواختی را زیر قطب ها به وجود می آورد (منظور قطب محلی از استاتور است که سیم پیچ دور آن پیچیده شده است). حال اگر آرمیچر نیز توسط منبع خارجی و یا جریان خود استاتور تغذیه شود، یک میدان مغناطیسی در آرمیچر نیز پدید خواهد آمد. از برهم کنش میدان های استاتور و آرمیچر، چرخش حاصل می شود که نتیجه آن تبدیل انرژی الکتریکی به مکانیکی خواهد بود.

موتور های DC سری

موتور سری دارای دو بخش اصلی به شرح زیر می باشد .

۱– استاتور: ایستانه یا استاتور (Stator) بخش ثابت موتور است.

۲– روتور: بخش چرخنده موتور که چرخانه یا آرمیچر نیز نامیده می‌شود.

روتور و استاتور نیز هر کدام شامل قسمت سیم پیچی شده و هسته می باشند. در هر دو بخش، هسته وظیفه تمرکز و هدایت میدان را دارد و معمولا از آهن تراس که نفوذپذیری مغناطیسی بالایی دارد ساخته می شود.

طرز کار موتور DC با تحریک سری

در موتور های DC سری، سیم پیچی استاتور(میدان) از لحاظ مداری به صورت سری به سیم پیچی روتور (آرمیچر) متصل می شود. در این موتور، سیم پیچی میدان با چند دور سیم با سطح مقطع بزرگ پیچیده می شود تا بتواند کل جریان سیم پیچی آرمیچر را تحمل کند.

کاربردهای موتور های سری

این موتور‌های دارای گشتاور بالایی می‌باشند در نتیجه از آن‌ها در جا‌هایی که نیاز به گشتاور بالا می‌باشد مورد استفاده قرار میگیرند. همانند: پرس‌های ضربه ای، جرثقیل ها، بالابر‌ها و آسانسورها. همچنین بهترین موتور برای وسایل نقلیه مانند اتوبوس‌های برقی، لوکومتیو‌ها و … می‌باشد و از این رو از نوع خاصی از موتور سری DC در قطار‌های برقی استفاده می‌شود که اصطلاحا به آن موتور کششی (Traction Motor) گویند.

موتور های DC موازی

طرز کار

در موتورDC با تحریک شنت(موازی) یا به طور خلاصه موتور DC شنت، مدار تحریک (سیم پیچ استاتور) با مدار آرمیچر (سیم پیچ روتور) به صورت موازی ارتباط پیدا می کند (از این رو این موتور را شنت نام گذاری می کنند). به طور کلی این نوع موتور نیازی به دو منبع تغذیه برای سیم پیچ های میدان و آرمیچر ندارد و تنها با اتصال یک منبع تغذیه مشترک به این دو سیم پیچ، موتور شروع به کار می کند. طرح ساختمانی و مدار معادل الکتریکی این نوع موتور در شکل های زیر ترسیم شده است. سیم پیچی تحریک با تعداد دور زیاد برای جریان کم به دور قطب های استاتور پیچیده شده است. سیم پیچی تحریک با سیم پیچی آرمیچر به صورت موازی متصل شده اند.

کاربردهای موتور های موازی

این نوع موتور‌ها نباید در زیر بار سنگین راه اندازی شوند، چون جریان آرمیچر آن بیش از حد زیاد شده و به آن صدمه می‌زند، بیشترین کاربرد این موتور در باز‌های ثابت مانند هواکش‌های صنعتی، دمنده‌ها و… است.

موتورهای کمپوند

این نوع موتور ها بطور کلی ترکیبی از موتور های موازی و سری هستند.

علت نام گذاری موتور های کمپوند به این نام این است که سیم پیچ تحریک یا همان سیم پیچ استاتور آن دارای دو نوع سیم پیچ می باشد که یکی از آن ها از لحاظ مداری و الکتریکی به صورت موازی(شنت) با سیم پیچ روتور و سیم پیچ دیگر به صورت سری قرار دارد. در واقع این نوع موتور ترکیبی از موتور های سری و شنت است.