تیم آلفا
“تیم آلفا بخش طراحی و توسعه مهندسی مجموعه مبتکران جوان می باشد”
آفرینش و خلاقیت – ذاتی یا اکتسابی؟
خلاقیت موهبتی است که از جانب طبیعت در بین مخلوقات جهان آفرینش به نوع بشر به صورت بارزتری هدیه شده است. و در بین انسان ها نیز در زمینه های گوناگون با شدت و ضعف همراه است.
خلاقیت فرایندی ذهنی است و در هر فردی و هر سنی به صورت بالقوه وجود دارد و با محیط اجتماعی و فرهنگی فرد رابطۀ تنگاتنگی دارد. و هر کسی کم و بیش می تواند خلاق باشد و بر حسب محیط و شرایط دیگر این خلاقیت بصورت کم و زیاد بروز می کند.
محيطهای مساعدی برای شکوفایی خلاقيت وجود دارد که باعث گسترش و رشد آن می شود، محيطهای ديگری نیز هست که بزرگترين استعداد خلاقيت بالقوه نمی تواند در آنجا بروز کند. فرد خلاق در برابر مسئله مطرح شده بی تفاوت نمی ماند و می تواند مسئله را به صورت ديگری مطرح کند و با تقسيم آن به مسائل فرعی و کوچکتر ، به تجزيه و تحليل آن می پردازد. خلاقیت در ساده ترين شکل خود ، به معنی به وجود آوردن چيزی است که قبلاً وجود نداشته است. یکی از بارزترین زمینه ها برای نمود خلاقیت و آفرینش ، طراحی مهندسی است که در آن خلاقیت ها از ترکیب احساسات ، هنر و علم بوجود می آیند
شناخت نیاز و تعریف مسئله
در بیشتر مواقع طراحی زمانی آغاز می شود که طراح نیازی را تشخیص دهد و برای برطرف کردن آن تصمیم می گیرد. کشف نیاز یک حزکت بسیار خلاقانه است چرا که نیاز ممکن است فقط بصورت یک عدم رضایت نا آشکار یا احساس آسان نبودن انجام یک کار باشد و شاید هم احساس نادرستی چیزی باشد . که در بیشتر مواقع نیاز به روشنی دیده نمی شود و تشخیص ان از یک پیش آمد ناسازگار و یا دسته ای از عوامل که تصادفی کنار هم قرار گرفته اند سرچشمه می گیرد.
روشن است که تشخیص نیاز توسط فرد حساس زودتر انجام می شود و فرد حساس یعنی کسی که به آسانی تحت تاقیر قرار می گیرد.
هنگامی که نیازی تشخیص داده شد پرسش های زیر می توانند در ادامه راه مفید واقع شوند:
- مشکل یا نیاز چیست ؟
- این نیاز به چه کسانی مربوط می شود؟
- اهمیت رفع این نیاز یا حل مشکل چیست؟
یک مهندس طراح نیاز را با آفرینش محصول ، سیستم ، یا محیط جدید برآورده می کند. ولی قبل از این آفرینش بسیار مهم است که هویت مسئله روشن شود. در غیر این صورت ممکن است چیزی ایجاد شود که ربطی به هدف اصلی نداشته باشد.
بیان یک نیاز با تعیین یک مسئله دو موضوع جداگانه هستند. تعیین مسئله بعد از تشخیص نیاز انجام می شود و دارای ویژگیهای روشن تری است و باید شامل همۀ مشخصات لازم برای چیزی که قرار است طراحی شود باشد.
این مشخصات شامل مشخصات کمیتی ورودی و خروجی ، هندسۀ طرح و… می باشد. در اینجا باید فرایند جمع آوری داده را آغاز نمود و همۀ مشخصات لازم برای طرح را مشخص نمود . محدودیت ها ، هزینه های احتمالی ، عمر کارکرد مورد انتظارو… در این گام باید روشن شوند.
فرایند بدست آوردن داده ها و جمع آوری اطلاعات یکی از مهمترین گام ها در این بخش می باشد. برای این تحقیقات پایه دو زمینۀ عمده برای جمع آوری اطلاعات وجود دارد:
- کاربران یا مشتریان
- راه حل های موجود
هر چیزی که انسان طراحی مکند سرانجام برای استفادۀ انسانی دیگر است. (حتی محصولات طراحی شده برای حیوانات و زمین و…هم در آغاز توسط انسان دیگری خریداری می شوند) بنابراین انتخاب کاربران نهایی و یا مشتریان می تواند اهمیت ویژه ای در طرح شما داشته باشد. جمع آوری داده های لازم در این زمینه نباید سرسری گرفته شوند. و هر چه این داده ها جامع تر باشد در تعیین مسئله شما کمک شایان تری می کنند.
بررسی راه حل های موجود می تواند شما را در روشن تر کردن مساله تان یاری کند و شما را تکرار اشتباهات موجود باز دارد.
یک راهکار عملی در این بخش می تواند وجود یک دفترچه یادداشت باشد . چرا که فرایند طراحی ممکن است روزها ماهها ، حتی سالها بطول انجامد . بنابراین وجود مکانی متمرکز برای جمع آوری داده ها و جزئیات تا زمان ارائه نهایی طرح ، لازم است.
استفاده از دفترچۀ طراحی راهی است که یک طراح یا مهندس تاریخچه طرح خود را از آغاز تا پایان در آن نگهداری می کند. همچنین مکانی است برای نگهداری تحقیقات ، ایده ها ، نگاره ها ، مشاهدات ، توضیحات و پرسش ها در طول فرایند طراحی .
طراحی مهندسی
طراحی در واقع تدوین برنامه ای برای برآوردن نیاز خاص است. و طراحی یک منظور دارد: آفرینش یک نتیجه نهایی با انجام یک عمل معین. “نیاز” در طراحی گاهی اوقات به روشنی شناخته شده است ، مثلاً جایگزینی مصرف سوخت های فسیلی با انرژی پاک ، ایمن و باصرفه اقتصادی .
و گاهی اوقات نیز گنگ و ناشناخته است مانند، بالا بودن آمار تصادفات جاده ای. که در این مورد نیاز و مسئله روشن نبوده و برای بیان مسئله و نیاز ، تلاش و اندیشه بیشتری باید به کار برده شود.برای طراحی گروه بندی های گوناگونی وجود دارد:
طراحی ساختمان-طراحی ماشین-طراحی مهندسی-طراحی لباس-طراحی منظره و . . . که تعداد آنهازیاد است و نوع گروه بندی ها نیز می تواند متفاوت با آنچه گفته شد باشد.ولی در همه آنها یافتن پاسخی برای مسئله ای مشتزک است. روشن است که مسائل طراحی پاسخ یکتا ندارند و برای یک مسئله طراحی نمی توان به دنبال پاسخ درست و ثابتی بود چرا که یک پاسخ خوب برای امروز شاید پاسخ ضعیفی برای فردا باشد.
در زمینه مهندسی واژه طراحی مفاهیم گوناگونی را به افراد انتقال می دهد. برخی به طراح به عنوان کسی که جزیئات یک قطعه مکانیکی را ترسیم می کند می اندیشند. برخی کار طراحی را آفرینش سیستم های پیچیده ای مانند یک شبکه ارتباطات می پندارند. اما گذشته از کاربرد واژه ها ، طراحی در مهندسی به معنی فرایند استفاده از مبانی علمی و ابزارهای مهندسی – مانند ریاضیات ، کامپیوتر، نقشه کشی و … برای تولید برنامه ایست که با اجرای آن یک نیاز بشر برآورده خواهد شد.
در فرایند طراحی مهندسی مهندسان برای توسعه محصولات تلاش می کنند. و طراحی مهندسی فرایندی آفرینشی است ، بنابراین فرا صنعتی است ولی چارچوب اجرایی آن در حرفه مهندسی تعیین شده است .
مراحل طراحی
فرایند طراحی چگونه است ؟ آیا طراح به همین سادگی پشت میز خود می نشیند و تعدادی ایده را روی کاغذ می آورد؟ مرحلۀ بعدی چیست؟ چه عواملی در این کار تاثیر گذارند؟ و سرانجام طراحی چه خواهد بود؟
یک فرایند طراحی از شناخت یک نیاز و تصمیم به انجام کاری برای آن شروع می شود و با برآوردن نیاز به پایان می رسد. در نمودار زیر مراحل این کار نشان داده شده است: