تعریف روانشناسی مهندسی
روانشناسی مهندسی یا مهندسی عوامل انسانی یک زیرمجموعه کاربردیست که هدف آن، بهبود ارتباط افراد با تجهیزات مکانیکی و محیط کار برای ارتقاء رفتار و قابلیت های انسانی و تطبیقشان با فناوریست که با آن سروکار دارند.
روانشناسان مهندسی علاقهمند به درک قابلیتها و محدودیتهای رفتار انسان و توسعه و تنظیم سیستم ها برای به حداکثر رساندن این توانایی ها و جلوگیری از اشتباهات هستند و برای بهبود تعامل انسان و ماشین میکوشند و ماشینهایی طراحی میکنند که بخشهای مختلف کار با آنها در بهترین محل قرار گرفته باشد تا به این ترتیب عملکرد، امنیت و راحتی بهتری از آنها حاصل شود. این تعریف، برگرفته از علم ارگونومی است.
ارگونومی علم تنظیم و طراحی چیزهایی است که مردم می توانند از آنها با خیال راحت و کارآمد استفاده کنند.
طراحی ابزار کار و تجهیزاتی که در برخی مشاغل کاربرد دارد با مسائل روانشناختی افراد در ارتباط هستند و به همین علت روانشناسان سازمانی با توجه به بررسی مجموعه عوامل و متغیرهایی که رفتار فرد را در دنیای کار تحت تأثیر قرار میدهند، توصیههای مفیدی را برای طراحی این ابزار به روانشناسان مهندسی ارائه میکنند.
تاریخچه
این زمینه بهعنوان یک منطق در روانشناسی تجربی بهوجود آمد که در طول جنگهای جهانی اول و دوم بهطور فزایندهای مهم بود. امروزه این میدان بهطور قابل ملاحظهای در حال رشد است، زیرا مردم بیشتر و بیشتر وقت خود را در تعامل و استفاده از فناوری و تجهیزات در زندگی روزمره و کار خود صرف میکنند.
بررسی اجمالی روانشناسی مهندسی
- روانشناسان مهندسی از اصول روانشناختی برای حل مشکلات دنیای واقعی استفاده میکنند.
- افرادی که در این حرفه کار میکنند، میتوانند به بهبود زندگی و زندگی انسان کمک کنند. روانشناسان مهندسی میتوانند با به حداقل رساندن خطرات حوادث و اشتباهات، محصولات، سیستمها و محلهای کار را امنتر کنند.
- روانشناسان مهندسی میتوانند محصولات فناوری را که هر روز از آنها بهصورت ایمن و با اطمینان استفاده میکنیم، بسازند. برخی از محصولاتی که ممکن است برای طراحی یا بهبود آن کار کنند عبارتند از: سیستمهای “GPS”، تلفنهای همراه، تجهیزات پزشکی، تجهیزات نظامی، فناوری هواپیما، سیستمهای ترافیکی و وسایل نقلیه موتوری.
- این متخصصان میتوانند در زمینههای مختلفی مانند تعامل انسان و کامپیوتر، هوافضا، قابلیت استفاده، عملکرد انسان، آموزش و پرورش، واقعیت مجازی، سیستمهای بهداشت و درمان و فنآوری، طراحی محصول، ایمنی محل کار، ایمنی محیط زیست و ارگونومی، فعالیت داشته باشند.
وظایف روانشناس مهندسی
- تجزیه و تحلیل چگونگی تعامل افراد و استفاده از تجهیزات و فناوری
- کشف روشهایی برای تسهیل دسترسی به فناوری برای افراد معلول
- توضیح حوادث در محل کار و جستجوی راههایی برای جلوگیری از حوادث در آینده
- پیادهسازی بازخورد کاربر برای طراحی محصولات آینده
- جمعآوری اطلاعات بیشتر در مورد نیازهای کاربر و یا کشف محصولات مورد نظر برای جمعیتهای خاص
- ایجاد محصولات و طرحهای ایمن برای کاهش خطاهای انسانی
- طراحی تجهیزات پزشکی برای به حداقل رساندن خطرات اشتباهات پزشکی
کارفرمایان یک روانشناس مهندسی
روانشناسان مهندسی در طیف وسیعی از مناطق مختلف کار میکنند. بخش خصوصی، مانند شرکتها، بزرگترین محل استخدام است.
سایر کارفرمایان ممکن است شامل کالجها، دانشگاهها و سازمانهای دولتی باشند.
الزامات آموزشی برای تبدیل شدن به یک روانشناس مهندسی
آموزش و پرورش لازم برای تبدیل شدن به یک روانشناس مهندسی میتواند بسته به حوزه تخصصی که شما آن را انتخاب میکنید، برای کار متفاوت باشد.
برخی از زمینههای اصلی تخصص عبارتند از:
- عوامل انسانی
- ارگونومی، مهندسی قابلیتپذیری و تعامل انسان و کامپیوتر
حداقل مدرک مورد نیاز برای ورود به این حوزه، کارشناسی ارشد در یکی از رشتههای مرتبط است. هرچند فرصتها و حقوق برای کسانی که درجه دکتری دارند، بسیار بالاتر است. تعدادی از دانشگاهها برنامههای فارغ التحصیل را بهطور خاص در روانشناسی مهندسی ارائه میدهند. چنین برنامههایی شامل دورههای آموزشی در زمینههایی مانند شناخت، مهندسی، ادراک، آمار، روشهای تحقیق و یادگیری است.
چشمانداز شغلی روانشناسی مهندسی
از آنجایی که اکثر روانشناسان مهندسی در بخش خصوصی مشغول به کار هستند، عملکرد و نرخ رشد شرکتها تاثیر زیادی بر رشد و تقاضای شغلی در این زمینه دارند. با اینحال، شرکتها میتوانند بهطور فزایندهای از نقش ارزشمند روانشناسان مهندسی در روند طراحی و توسعه استفاده کنند.