۴-۵- ماشينكاري سنتي در بين هزاران نوع ماشين كه براي انجام كارهاي مكانيكي ساخته شده است، ماشين هاي ابزار در دهه هاي اخير پيشرفت هاي گسترده اي انجام شده است كه هر يك از اهميت خاصي برخوردارند.
۱-۴-۵- ماشین فرزکاری
فرزكاري براي تعبيه سـطوح هموار يا خميده، شـيار يا فرم معمولي و مخصـوص و… در قطعات مختلفي كه از فلزات آهني، غير آهني و يا مواد مصـنوعي درسـت شـده اند و نيز براي چرخ دنده تراشي بكار ميرود. در فرزكاري در اثر گردش تيغه فرز كه لبه هاي برنده آن روي محيط دايره اي قرار دارند از كار براده برداشته ميشود، تيغه فرز را ابزار چند لبه (دنده) نيز مينامند و لبه هاي آن براي آنكه در كار نفوذ داشته باشند، فرم گوه اي شكل دارند.
تصوير ماشين فرزكاري معمولي
تصوير دستگاه فرز كنترل عددي
در ماشين هاي فرز براده برداري به دو صورت ميتواند انجام پذيرد:
الف) فرزكاري غلطكي
با تيغه فرزهايي انجام ميگيرد كه فرم غلطك داشـــته و با لبه هاي دندانه هايي كه در دورتادور بدنه قرار دارند، براده برداري ميكنند. در اين نوع محور تيغه موازي ســـطح قطعه كار است.
ب) فرزكاري پيشاني
در اين نوع، تيغه فرزها علاوه بر دورتادور بدنه خود، در كف يا پيشـــاني، دندانه برش داشته و همگي اين دندانه ها در تراشكاري دخالت دارند. در اين حالت محور فرز عمود بر سطح قطعه كار قرار ميگيرد. تيغه فرزها را با كلماتي نظير تيغه فرز انگشتي، تيغه فرز شيار، تيغه فرز فرم، كپي، مركب و… نيز مشخص ميكنند.
مقايسه فرزكاري غلطكي و پيشاني
در فرزكاري غلطكي براده ها ضـخامت نامتسـاوي داشـته و فشـار ماشـين فرز يكنواخت نيســت، اما در پيشـاني تراشــي ضــخامت براده يكســان بوده و فشــار وارده بر ماشـين يكنواخت خواهد بود و قدرت براده برداري ماشين به طور عموم 15 تا 20 درصد نسبت به روش قبل بيشتر است.
فرزكاري غلطكي هم جهت و مخالف جهت
در فرزكاري با تيغه هاي غلطكي چنانچه حركت برش و حركت بار، هم جهت باشد آن را فرزكاري هم جهت و در غير اين صورت فرزكاري غير هم جهت (مخالف جهت) مينامند. در فرزكاري هم جهت تيغه فرز عمليات براده برداري را از حداكثر شروع و به حداقل ختم مينمايد، مزيت اين نوع فرزكاري براده برداري بهتر، زمان انجام كار كوتاه تر و عمر بيشتر فرز و قدرت برش بالاتر اســـت. ولي در فرزكاري مخالف جهت براده ها از حداقل كلفتي شروع شده و به حداكثر ميرسد، اين نوع فرزكاري بر روي هر نوع ماشين فرز انجام پذير است، از معايب آن، اين است كه قبل از آنكه دندانه هاي فرز در كار نفوذ كند قدري روي سطح كار مي لغزد و همين عمل باعث مي شود تا تيغه فرز خيلي سريع كند گردد.
۱-۱-۴-۵- معرفی چند ماشین فرز¹
فرم و بزرگي قطعات فرزكاري ايجاب ميكند كه ماشـــينهاي فرز انواع ســـاختماني مختلفي داشته باشند:
ماشين فرز افقي
اين ماشين تقريباً براي انجام كليه كارهاي عادي فرز مورد استفاده واقع ميشود و آن را بدين جهت افقي مينامند كه محور تيغه فرز آن افقي ياتاقان بندي شده است.
تصوير ماشين فرز افقي ساده زانويي و ستوني با حركات طولي و عرضي و عمودي
ماشين فرز عمودي
در اين ماشـــين فرزها محور اصـــلي (محور تيغه) به طور عمودي در ياتاقان هاي مربوط قرار گرفته است كه از اين رو اين ماشين ها را ماشين هاي فرز عمودي مينامند. اين نوع ماشين براي فرزكاري پيشاني مناسب است.
تصوير ماشين فرز عمودي
ماشين فرز يونيورسال
از جمله تفاوت هاي ماشين فرز يونيورسال با ماشين فرز معمولي اين است كه ميز اين نوع ماشين ها گردان بوده و به سمت راست و چپ قابل گردش است. به وسيله ماشين فرز يونيورسال ميتوان كارهايي مانند فرزكاري سطوح مسطح، شيارهاي مستقيم چرخ دنده ساده كه به وسيله ماشينهاي فرز معمولي نيز انجام ميگيرد، امكان پذير است.
تصوير ماشين فرز يونيورسال
ماشين فرز كپي تراش «الگوتراش»
اين ماشــينها براي ســاخت و يا تكميل قطعه کارهايي مورد اســتفاده قرار ميگيرند كه معمولا طرح آن طبق مدل و يا شابلون فرم داده شده است و ممكن است اتوماتيك و يا دستي باشند.
ماشين فرز پانتوگراف
منظور از اين ماشـينها اين اسـت كه بتوان به طريق ســاده، اشــكال مشــابه يك الگو (شابلون) را ساخت و يا حك كرد. فرزكاري اگر در نقش تراشكاري محض مورد استفاده قرار گيرد از لحاظ مكانيكي كارايي اش در بعضي موارد كمتر از تراشكاري است. دقت در فرزكاري به نوع ماشين مورد استفاده، نوع تيغه، سرعت برش و پيشروي بستگي دارد.
۲-۴-۵- دستگاه تقسیم
به منظور ســـاختن قطعات چهارگوش، شـــش گوش، چرخ دنده ها، تيغه فرزها و برقوها بايستي قطعات تراشيده شده مخروطي يا استوانه اي محكم نگاه داشته شده و براي ايجاد شــكل مطلوب به تقســيماتي گردانده شــود، بدين خاطر دســتگاه هايي با فرم و اندازه هاي مختلف براي چنين مقاصدي ساخته شده اند كه به آنها دستگاه تقسيم گفته ميشود. دستگاه هاي تقسيم را ميتوان به دو نوع ساده و يونيورسال بسط داد. اين ماشــينها عموماً براي ماشــينكاري ســطوح مســطح بكار ميروند ولي ميتوان با استفاده از وسايل مخصوص، سطوح خميده و حتي چرخ دنده را نيز توسط آنها تراشيد.
۳-۴-۵- ماشين صفحه تراشي
ماشين صفحه تراشي، يكي ديگر از انواع ماشينهاي تراش است كه در شكل زير تصوير نمونه اي از آن قابل مشاهده است:
تصوير دستگاه صفحه تراش
معرفي چند ماشين صفحه تراش
ماشينهاي صفحه تراش را ميتوان به حالتهاي زير دسته بندي كرد:
ماشين صفحه تراش با طول كورس كوتاه
اين نوع ماشــين براي تراشكاری هايي كه طولشــان تا حدود يك متر بوده مورد اســتفاده واقع مي شود. حركت اصلي افقي بوده و توسط ابزار (رنده) تأمين مي شود. ماشينهاي صفحه تراش كم كورس از لحاظ تأمين حركت رفت و برگشتي بر دو نوع هستند. در يك نوع از آنها كه ماشين صفحه تراش هيدروليكي نام دارد حركت رفت و برگشتي توسط روغن از طريق سيلندر و پيستون تأمين ميشود و در نوع ديگر حركت به طور مكانيكي توسط مكانيزم رقاصك يا مكانيك لنگ ايجاد ميگردد.
ماشين كله زني
اين ماشين ها از نظر اصول شبيه صفحه تراش ها ميباشند. با اين تفاوت كه حركت ابزار بطور قائم انجام ميشــود، از اين رو براي تراش ســطوح قائم مخصــوص جاي خالي در سوراخ ها بكار ميروند.
ماشين صفحه تراش تك منظوره
اين ماشينها عمدتاً در ساخت چرخ دنده بكار ميروند.
ماشين صفحه تراش كپي
براي كپي تراشي مورد استفاده قرار ميگيرند.
ماشين صفحه تراش بسيار بزرگ
اين ماشينها براي تراش سطح مستوي قطعات خيلي بزرگ طراحي شده اند.
۴-۴-۵- ماشین بورینگ¹
ماشــين بورينگ، براي ماشــينكاري داخلي قطعاتي مثل اســتوانه ها، تعبيه ســوراخ در قطعات ريخته شـده و قالبها طراحي شـده اسـت. تمام عمليات مته كاري نيز به وسـيله ماشينهاي بورينگ عملي است. سوراخكاري، شيار تراشي داخلي، دايره زني، پيشاني تراشي داخل، قلاويز و … همچنين به علت قابليت سوارشدن بعضي از تيغه فرزها، بيشتر عمليات فرزكاري نيز توسط اين ماشينها قابل اجرا است. تعدادي از عمليات تراشكاري نظير (روتراشي، پيشاني تراشي، داخل تراشي). در ماشينهاي بورينگ حركت اصلي از نوع دوراني است كه به تيغه داده ميشود و حركت بار به ميز داده ميشود.
تصوير ماشين بورينگ استوانه اي
همانند ساير ماشينها اين نوع نيز متناسب با كاربرد تفاوت هايي خواهند داشت.
ماشين بورينگ افقي
كه به سه نوع معمولي، دروازه اي و زميني تقسيم بندي ميشوند.
ماشين بورينگ عمودي
در آنها محور ماشين بصورت عمودي ياتاقان بندي شده است و براي كارهاي سنگين مورد استفاده قرار ميگيرند.
ماشين بورينگ دقيق
اين ماشينها عمليات مختلفي نظير روتراشي، پيشاني تراشي و سوراخكاري و شيارتراشي را بطور دقيق انجام ميدهند.
ماشين جيگ بورينگ¹
اين نوع ماشين بسيار دقيق بوده و عمدتاً در توليد ابزار و قيد بست هنگاميكه فواصل بسيار دقيق لازم است، بكار ميرود.
۵-۴-۵- ماشین خان کشی
ماشـينهاي خانكشـي، ماشـينهايي هســتند كه در ســري سـازي مورد اســتفاده قرار ميگيرند. ازجمله كاربردهاي متداول خانكشـــي تعبيه ســـوراخ با مقاطع مختلف در ســوراخ از قبل تهيه شــده و همچنين ســوراخ در فلزات يا آلياژها، برخي پلاســتيكها، لاســتيك ســخت، گرافيت و چوب و يا به عبارت ديگر ميتوان چنين بيان كرد كه براي ايجاد شيارها با سطح مقطع و اشكال مختلف از خانكشي استفاده ميشود كه به علت ســرعت كم پيشــروي آن، ميتوان با دســت نيز اين كار را در برخي از موارد انجام داد.
بطور خلاصه در سري سازي براي ايجاد سوراخ با مقاطع مختلف، و نيز پيشاني تراشي و تراش ســـطوح داخلي و خارجي قطعات كوچك و متوســـط فلزي، غالباً از خانكشـــي استفاده ميشود.
ابزار ( سوزن) خانكشي به فرم ميله بوده و روي آن دندانه هايي متوالي قرارگرفته است. ارتفاع دندانه ها از ابتدا تا انتهاي ابزار برحســب كلفتي برادهاي كه بايد برداشــته شــود، اضــافه ميشــود. ســوزن تنها در يك كورس حركت مســتقيم الخط، فرم مورد نظر را در قطعه كار به وجود مي آورد.
شكل ساده يك ماشين خانكشي افقي با حركت هيدروليكي
۱-۵-۴-۵- معرفي چند ماشين خانكشي
ماشـــينهاي خانكشـــي فقط احتياج به يك حركت مســـتقيم الخط براي به حركت درآوردن سوزن دارند و به همين سبب فرم ساختماني آنها بسيار ساده است. اين مكانيزم ممكن است بطور مكانيكي يا هيدروليكي تأمين شود.
ماشين خانكشي افقي
ماشينهاي خانكشي افقي بيشتر براي خانكشي قطعات طويل استفاده ميشود كه اين نوع ممكن است براي خانكشي داخلي و يا خارجي ساخته شده باشند.
ماشين خانكشي عمودي
ماشينهاي خانكشي افقي بيشتر براي خانكشي قطعات كوچك استفاده ميشود كه اين نوع ممكن است براي خانكشي داخلي و يا خارجي ساخته شده باشند.
۶-۴-۵- ماشین تراشکاری
در ادامه به بيان چند نوع كار كه با ماشينهاي تراش قابل انجام است، پرداخته ميشود:
1ـ پيش تراشي 2ـ پرداختكاري 3ـ روتراشي (طول تراشي) 4ـ پيشاني تراشي 5ـ شيارتراشي 6ـ برش 7ـ فرم تراشي 8ـ سوراخكاري 9ـ آج زني 10ـ برقو زني 11ـ پيچ تراشي 12ـ مخروط تراشي 13ـ تره تراشي 14ـ سنگزني 15ـ خان زني 16ـ كله زني 17ـ فنرسازي 18ـ دنده زني 19ـ حريره و قلاويز زني 20-پخ زني و زاويه تراشي
۱-۶-۴-۵- انواع ماشین تراش¹
اولين ماشـين تراش در سـال 1740 در فرانسـه سـاخته شـد. در اين ماشـين وسـيله چرخش محور اصـلي به وسـيله دسـت بود كه دسـته گرداننده محور آن مسـتقيماً روي پيش دستگاه كه به محور اصلي متصل است كه توسط دو چرخ دنده ساده به ميله پيچ بري متصــل ميباشــد قرارگرفته بود. در اين نوع ماشــين براي تعويض چرخدنده هاي متفاوت جهت پيچ تراشي پيچ هاي مختلف پيش بيني شده بود.
در سال 1796 يك نفر انگليسي بنام فريلند براي اولين بار ماشين تراشي ساخت كه داراي ميله پيچ بري بود. با عوض كردن چرخ دنده هاي تعبيه شـده بر روي محور اصـلي و محور پيچ بري، پيچ هاي مختلف قابل ساخت بودند.
در سال های 1800 و 1830 در ايالات متحده آمريكا، ماشينهاي تراشي ساخته شدند كه داراي بدنه چوبي و پايه آهني بودند. در ســـال1836 شـــخصـــي بنام پاتون در ماساچوست آمريكا ماشين تراشي با ميله پيچ بري ساخت و در سال 1850 ماشين تراشي با بدنه آهني ســاخته شــد و در ســال 1853 تراشــي با ريلهايي به طول 20 فوت كه قطعاتي با قطر 10 اينچ را ميتوانست بتراشد، در نيويورك ساخته شد.
بعدها ماشـــين تراش مدرن تري ســـاخته شـــده كه ميتوان با آنها پيچ هاي مختلفي را تراشـيد و نيز بارهاي طولي و عرضـي بوسـيله يك چرخ دنده هايي كه درروي سـاپورت طولي و عرضي دستگاه قرار داشت، به صورت خودكار انجام ميگرفت. ولي در سالهاي بعد اين ماشين تكميل تر شده و پايه اي كه به خود ماشين متصل شده بود، ساخته شد. بعد از مدتي ماشــينهاي بهتري از نظر قدرت و دورهاي بيشــتر ســاخته شــد كه بنام ماشينهاي تراش جعبه دنده اي معروف هستند. اين ماشين داراي جعبه دنده دور و نيز جعبه بار ميباشــد كه به آســاني ميتوان ماشــين را خودكار نمود و كارهاي مختلف را تراشيد.
امروزه با وجود اينكه بيش از 178 سال از اختراع ماشين تراش ماندسلي ميگذرد، هنوز ماشين تراش، هسته مركزي صنايع امروزي را تشكيل ميدهد.
بر اســاس كاربرد خاصــي كه هر ماشــين تراش در صــنعت دارد، ميتوان انواع آنها را بصورت زير دسته بندي نمود:
1- تراش معمولي (يونيورسال)
2- ماشين تراش كپي
3- تراش رولور
4- تراش اتوماتيك
5- ماشين تراش تك منظوره
۲-۶-۴-۵- تقسیم بندی ماشین تراش بر حسب میزان تولید
1ـ ماشينهاي تراش با توليد كم¹
2- ماشـــينهاي تراش با توليد متوســـط مثل كپي تراش، ماشـــين تراش برجك دار يا ماشين تراش تورت²
3ـ ماشينهاي تراش با توليد انبوه مثل ماشينهاي ميله و پيچ تراشي اتوماتيك.
۷-۴-۵- ماشین اره³
ماشــينهاي اره بيشــتر براي بريدن قســمتي از پروفيل ها، شــمش ها و يا ايجاد شــيار مورد استفاده قرار ميگيرند.
تصویر ماشین اره
برخي از انواع ماشينهاي اره عبارت اند از:
1- اره دستي برقي
2- ماشين اره رفت و برگشتي
3- ماشين اره نواري
4- ماشين اره ديسكي (با تيغه مدور)
5- ماشين اره فيبري
۸-۴-۵- ماشین سنگ زنی
امروزه فرآيند ســنگزني يكي از مهمترين فرآيندهاي ماشــينكاري به شــمار ميرود. ســـاخت بســـياري از قطعات خودرو، پره هاي توربين، ابزارهاي تراشكاري، فرزكاري و مته ها با ســـنگزني صـــورت ميپذيرد. فرآيند ســـنگزني نســـبت به ديگر روشهاي ماشـــينكاري اين مزيت را دارد كه امكان ماشـــينكاري انواع مختلف مواد (فلزي و غيرفلزي و با محدوده وسيعي از سختي) در آن وجود دارد. مواد با سختي بسيار بالا كه عملاً با روشهاي ديگر قابل ماشينكاري نيستند، مثل فولادهاي سخت شده، ابزارهاي برش و مواد غيرفلزي ترد شـامل سـراميكها، كاربيدهاي ســمانته و شـيشـه ها، بطور گسترده اي به روش سنگزني ماشينكاري ميشوند.
عمليات سنگزني معمولاً در سه مرحله انجام ميگيرد: 1) پيش سنگزني
2) سنگزني پرداختي
3) سنگزني صيقلكاري
۱-۸-۴-۵- اجزای سیستم سنگ زنی
ميتوان فرآيند سـنگزني را بعنوان يك سـيسـتم در نظر گرفت. در شـكل زير اجزاي عمليات سنگزني متداول نشان داده شده است، اجزاي اين سيستم عبارت اند از ماشين سنگزني، چرخ سنگ، قطعه كار، براده هاي سنگزني، محيط سنگزني و سيال برشي.
اجزاي سيستم در سنگزني مسطح
۲-۸-۴-۵- روش سنگ زنی
اولين ماشين سنگ صنعتي به منظور ماشينكاري اجزاي دستگاه چرخ خياطي ساخته شــد. امروزه ماشــينهاي مدرن ســنگزني با كنترل كامپيوتري جايگزين ماشــينهاي قديمي شــده اند، بطوريكه حركتهاي اجزاي مختلف ماشــين توســط برنامه كنترل مي شود و از اين رو امكان سنگزني اشكال پيچيده بدون مداخله دست انسان، ميسر شده است. بسته به شكل قطعه سنگزني و نوع ماشين سنگ، سه روش مهم سنگزني عبارت اند از:
1) سنگزني مسطح
2) سنگزني داخلي
3) سنگزني خارجي
شـكل زير عمليات سـنگزني مسـطح را به صـورت شـماتيك نشـان ميدهد.
اگر جهت حركت ميز سنگ هم جهت با دوران چرخ سنگ باشد، سنگزني را هم جهت يا صعودي و در غير اين صورت سنگزني را مخالف يا نزولي مي نامند.
عمليات سنگزني مسطح
۳-۸-۴-۵- چرخ سنگ
در فرآيند سنگزني، ابزار ماشينكاري چرخ سنگ است كه با سرعت محيطي بسيار زياد نسبت به سطح قطعه كار دوران مي كند. چرخ سنگ هاي متداول از دانه هاي ساينده و چسب تشكيل شده اند، دانه هاي ساينده نقش ابزارهاي براده برداري را در سنگزني بر عهده دارند.
خواص و عملكرد سنگ هاي سايشي بسته به نوع و اندازه دانه ها، نوع چسب و خواص آن و ميزان تخلخل ســـنگ متغير اســـت. دانه هاي ســـاينده معمولاََ داراي مش بندي هاي مختلفي هستند و به چهار دسته دانه هاي زبر، متوسط، ريز و خيلي ريز تقسيم ميشوند.
در سنگزني لازم است كه دانه هاي ساينده چرخ سنگ، سختي بيشتري نسبت به قطعه كار در نقطه تماس داشته باشند. الماس مصــنوعي نيز يكي ديگر از مواد سـاينده پركاربرد ميباشــد. از الماس مصــنوعي براي سنگزني مواد غيرفلزي و شكننده، مثل شيشه و سراميك ها و يا برش سنگ هاي سـاختماني اســتفاده ميشــود. همچنين ميتوان از ابزارهاي الماس تك لبه، چند لبه و ديســكي، چرخ ســنگ هاي متداول را تيز كرد. داشــتن عمر بيشتر در هر بار تيز كردن سنگ، بستگي به انتخاب چرخ سنگ مناسب براي شرايط سنگزني مورد نظر و انتخاب فرآيند مناسب تيز كردن دارد.
۴-۸-۴-۵- خنک کننده ها در سنگ زنی¹
استفاده از سيالات خنك كننده در سنگزني فلزات بسيار مرسوم مي باشد. علاوه بر خنك كاري موضــعي فرآيند ســنگزني، ســيال برش نقش مهمي در روان كاري فصــل مشــترك ابزار و قطعه كار، كاهش نيرو و انرژي ســنگزني، شــســتشــوي براده از ناحيه سنگزني و ايجاد كيفيت سطحي مطلوب را ايفا ميكند. امروزه روش هاي متنوع و جديدي مانند سنگزني خشك²، روانكاري جامد، خنك كاري برودتي و تكنيك روانكاري با كمترين مقدار سيال برشي³، استفاده ميشود.
الف) سنگزني خشك
ســنگزني خشــك اولين گزينه در جايگزين كردن ســنگزني متداول اســت. بيشتر ابزارهاي برش به صورت خشك سنگزني مي شوند. عيوب حرارتي و شكل گيري لايه سفيد شكننده بر سطوحي كه به صورت خشك سنگزني شده است. محدوديت جدي در كار با سنگزني خشك ايجاد ميكند. ساخت سنگ هاي نمايشي با تكسچر سطحي ويژه تكنيك ديگري است كه بمنظور رسيدن به سنگزني خشك ابداع شده است. در اين روش با اسـتفاده از ابزار الماس، ناپيوسـتگي هاي سـطحي منظمي بر سـطح سـنگ ايجاد شده و براي براده ها مكان هايي به وجود مي آيد كه در آن فرورفتگي ها جمع شده و دوباره به ناحيه ســنگزني وارد نشــوند، مزيت ديگر اين نوع ســنگها اين اســت كه با استفاده از آنها سنگزني از حالت پيوسته به سنگزني ناپيوسته تبديل ميشود.
ب) روانكاري جامد در سنگزني
در روانكاري جامد معمولاََ از گرافيت به دليل داشــتن ســاختار شــش وجهي و لايه اي ضــعيف آن اســتفاده ميشــود. در ســنگزني با روانكاري جامد، نســبت نيروي افقي به عمودي سنگزني كمتر مي شود كه اين امر نشان دهنده كم شدن اصطكاك در فصل مشترك سنگ و قطعه كار است. با اين حال، وجود مشكلات در سنگزني مواد داكتيل و پرشدگي سنگ ازجمله محدوديت هاي سنگزني با روانكاري جامد محسوب ميشود.
ج) خنك كاري برودتي در سنگزني
خنك كاري برودتي يكي ديگر از روش هايي است كه به منظور حذف سيالات آلوده كننده و علاوه بر آن به دست آوردن كيفيت سطحي مطلوب پيشنهاد شده است. در خنك كاري برودتي از هواي فشرده سرد يا از جت نيتروژن مايع استفاده مي شود. مطالعاتي كه در زمينه سنگزني با خنك كاري برودتي انجام شده است، حاكي از آن است كه:
1) خنك كاري برودتي شكل براده هاي سنگزني را از كروي به لايه اي تغيير ميدهد.
2) خنك كاري برودتي بطور مؤثري دماي سنگزني را كاهش ميدهد.
3) نيرو و انرژي سنگزني با خنك كاري برودتي كاهش مي یابد.
4) زبري سطح در سنگزني برودتي بيشتر از زبري سطح در سنگزني تر است.
5) خنك كاري برودتي تنش هاي پسماند كششي را كاهش ميدهد.
د) سنگزني نيمه خشك
در خيلي از موارد، خنك كاري با سيال جهت افزايش عمر كاري ابزار و كيفيت سطحي مورد نياز لازم و ضروري است. اهميت اين موضوع به ويژه زماني كه تلرانس هاي دقيق و دقت ابعادي بالاي قطعه مطرح اســـت، بيشتر روشـــن ميشـــود. تكنيك روانكاري با كمترين مقدار سيال برشي يكي از روش هاي جديد بكارگيري سيال در ماشينكاري اســت. در واقع اين تكنيك، عملكرد خنك كاري و روانكاري به همراه مصــرف خيلي كم سيال را هر دو باهم دارا است. اين تكنولوژي در فرآيندهاي ماشينكاري (تراشكاري، فرزكاري، سنگزني، سوراخكاري و وايركات) و شكل دهي فلزات كاربرد وسيعي دارد.
۵-۸-۴-۵- ترکیبات سنگ سنباده
سنگ هاي سمباده از ذرات سخت و تيزي كه با چسب مخصوص به هم متصل شده اند، ساخته ميشوند كه اين ذرات ممكن است بصورت طبيعي يا مصنوعي باشند.
الف) مواد سنگ سمباده طبيعي
ازجمله اين نوع مواد سنگ هاي كوارتز، سنگ شني، سنگ پا، سنگ چخماق و الماس اســـت كه در عمليات روي فلزات از ســـنگ هاي طبيعي الماس كه از گران ترين و سخت ترين سنگ هاي طبيعي مي باشد، استفاده ميشود.
ب) مواد سنگ سمباده مصنوعي
سنگ هاي سمباده مصنوعي از موادي مثل اكسيد آلومينيوم، كاربيد سيليسيم (sic) و الماس مصنوعي تهيه ميشوند.
۶-۸-۴-۵- مشخصه های سنگ سنباده
ســنگها را برحســب ســختي دانه بندي، تراكم و چســب بكار رفته در آنها مشــخص ميكنند. سختي
وقتي در سنگ ها صحبت از سختي ميشود، منظور مقاومتي است كه ذرات سنگ ها با مواد چسبنده ايجاد مي نمايند.
دانه بندي مواد سمباده
مواد سمباده كاري ابتدا بوسيله دستگاه هاي آسياب به ذرات ريز تبديل ميشوند. براي ساختن سنگ سمباده درشت و ريز و نرم، ذرات آسياب شده را از الك هاي مختلف عبور مي دهند، الك ها را از نظر بزرگي دانه هايي كه مي تواند از هر الك عبور كند، درجه بندي مي كنند. دانه هاي درشت سطوح سنگ زده خشن تر (زبرتر) ايجاد مي كنند و بالعكس. دانه بندي انتخاب شده براي سنگ سمباده بر اساس نرمي و سختي و همچنين مقدار بار سنگ كاري قطعه صورت مي گيرد.
شكل سنگ سنباده
1) سنگ تخت كه قاعدتاً با سطح جانبي آن كار ميشود.
2) سنگ كوزه اي كه با پيشاني آن كار ميكنند.
3) سنگ فرم كه با پروفيل هاي مختلف براي انواع كارها وجود دارد.
4) سنگ هاي زگمنت كه براي سنگ زدن سطوح بزرگ قطعات بكار ميروند.
5) سـنگ هاي بيضـي كه براي درآوردن فرم ها بكار ميروند، اين سـنگ ها را روي ميله خرطومي بسته و با دست هدايت ميكنند.
تصاويري از چند نوع سنگ
۷-۸-۴-۵- معرفی چند نوع ماشین سنگ
۱- ماشين سنگزني سمباده قابل حمل با لوله خرطومي كه سنگ توسط الكتروموتور يا فشـــار باد مي چرخد، عموماً براي پليســـه گيري قطعات ريخته گري و جوشـــكاري بكار مي رود.
2- ماشين سنگزني سمباده روميزي يا پايه دار كه داراي دوچرخ يكي خشن و ديگري نرم است و براي تيز كردن بعضي از وسايل و قطعات كوچك بكار مي رود.
3- ماشين سنگزني گردسايي از ماشينهاي متداول سنگ است و به انواع زير تقسيم ميشوند:
– ساده (داخلي و خارجي)
– يونيورسال (خارجي، داخلي و مخروطي)
– سنترلس يا بدون مرغك (خارجي و داخلي)
4- ماشــين ســنگزني كف ســايي كه خود به ســه نوع با ميزگرد، با ميز تخت و با ميز طويل تقسيم بندي ميشود.
5- ماشين سنگزني ابزارها كه به دو دسته تك منظوره (مثل مته تيزكني) و يونيورسال تقسيم ميشود.
6- ماشـين سـنگزني مخصـوص نظير ماشـين سـنگ چرخ دنده و ماشـين سـنگزني ميل لنگ
7- ماشين سنگ برش براي فلزات فولاد معمولي، برنج، آلومينيوم، جنس سنگ معمولاً كاربيد سيليسيم است.
8ـ ماشين سنگزني كه داراي تسمه سمباده بجاي سنگ سمباده هستند.
تصوير دستگاه مته تيزكن
[۱]Milling Machines
[۱]Boring
[۱]Jigboring
[۱]Engine lathe
[۲]Turret lathe
[۱]Sawing
[۱]Coolanis
[۲]Dvy grinding
[۳]Minimum quantity lubricant